به نقل از «فارس»

وقتی شیطان در کمین مالک اشتر است، وای بر ما/ هشدارهای امیرالمؤمنین به مالک

تاریخ انتشار: ۲۸ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۶۴۹۴۴۷

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس، عهدنامه امیرالمؤمنین به مالک اشتر همواره به عنوان مانیفست حکومت‌داری در دولت اسلامی شناخته شده است. محمد سروش محلاتی پژوهشگر حوزه علوم اسلامی و استاد حوزه علمیه در شرح جدیدالانتشار خود از نامه ۵۳ نهج‌البلاغه (عهدنامه مالک اشتر) به توضیح و تقسیر فرازهای این نامه پرداخته که در ادامه بخش‌هایی از این کتاب را مطالعه می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مبادا برای خدمتی که کردی منت بگذاری!

وَإِیَّاکَ وَالاِْعْجَابَ بِنَفْسِکَ، وَالثِّقَةَ بِمَا یُعْجِبُکَ مِنْهَا، وَ حُبَّ الاِْطْرَاءِ، فَإِنَّ ذَلِکَ مِنْ أَوْثَقِ فُرَصِ الشَّیْطَانِ فِی نَفْسِهِ لِیَمْحَقَ مَا یَکُونُ مِنْ إِحْسَانِ الْمُحْسِنِینَ. وَإِیَّاکَ وَالْمَنَّ عَلَى رَعِیَّتِکَ بِإِحْسَانِکَ، أَوِ التَّزَیُّدَ فِیمَا کَانَ مِنْ فِعْلِکَ، أَوْ أَنْ تَعِدَهُمْ فَتُتْبِعَ مَوْعِدَکَ بِخُلْفِکَ، فَإِنَّ الْمَنَّ یُبْطِلُ الاِْحْسَانَ، وَالتَّزَیُّدَ یَذْهَبُ بِنُورِ الْحَقِّ، وَالْخُلْفَ یُوجِبُ الْمَقْتَ عِنْدَ اللهِ وَالنَّاسِ. قَالَ اللهُ تَعَالَى: «کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللهِ أَنْ تَقُولُوا ما لاَ تَفْعَلُونَ».

مبادا هرگز دچار خود پسندى گردى و به خوبى‌هاى خود اطمینان کنى و ستایش را دوست داشته باشى، که اینها همه از بهترین فرصت‌هاى شیطان براى هجوم آوردن به توست و کردار نیک، نیکوکاران را نابود سازد. 
مبادا هرگز با خدمت‌هایى که انجام دادى بر مردم منّت‌گذارى، یا آنچه را انجام داده‌اى بزرگ بشمارى، یا مردم را وعده‌اى داده، سپس خلف وعده نمایى. منّت نهادن، پاداش نیکوکارى را از بین مى‌برد و کارى را بزرگ شمردن، نور حق را خاموش گرداند و خلاف وعده عمل کردن، خشم خدا و مردم را بر مى انگیزاند که خداى بزرگ فرمود: «دشمنى بزرگ نزد خدا آن که بگویید و عمل نکنید».

تغییر ادبیات و نگرش در قسمت‌های پایانی عهدنامه مالک

فرازهای پایانی عهدنامه مالک مربوط به تحذیرات و هشدار‌هایی می‌شود که حضرت تذکر و التفات به آن را برای زمامداران لازم می‌دانند. برخلاف آنچه که تاکنون از عهدنامه بیان شد مبنی بر اینکه حضرت مستقیماً به مسائل سیاسی و اجتماعی اشاره داشتند در این قسمت به بیان مسائل اخلاقی پرداخته‌اند رابطه بخش‌های قبل که دستورالعمل‌های سیاسی بود با آنچه که از این به بعد به آن پرداخته می‌شود قابل توجه است. امیرالمؤمنین در این قسمت چند فراز را مطرح می‌کنند که هر کدام از این فرازها با لفظ «ایاک» آغاز می‌شود که با هر یک از آن‌ها هشداری مطرح شده است هشدارهایی درباره عجب و منت‌گذاری که حضرت در پایان‌نامه به بیان آن مبادرت ورزیده‌اند.

اخلاق ضامن عملی شدن اصول سیاسی است

از نظر امیرالمؤمنین اصول و مبانی راستین سیاست اسلامی زمانی عملی می‌شود که دارای پشتوانه اخلاقی باشد و اگر این پشتوانه اخلاقی و معنوی درست نباشد دستورالعمل‌های سیاسی به نتیجه نخواهد رسید، از همین رو حضرت پایان عهدنامه را به هشدارهای اخلاقی اختصاص داده‌اند. یعنی رعایت نکات اخلاقی علاوه بر اینکه اصالتاً مطلوبیت دارد برای عملی شدن اصول سیاسی که در متن نامه آمده نیز لازم است یعنی اخلاق ضامن اجرایی اصول و مبانی سیاسی است.

یکی از نکات قابل توجه این است که امیرالمؤمنین نامه را برای مالک اشتری نوشته است که بی تردید یکی از بهترین اصحاب بوده است. شخصیت مالک در حدی است که برخی از گناهان و لغزش‌ها در باره او احتمال داده نمی‌شود باور عوامانه مردم این است که شیطان همگان را به یک طریق فریب می‌دهد و به همین دلیل برخی افراد را منزه از اشتباه می دانیم، زیرا برخی اشتباهات که مردم مرتکب می‌شوند برای این افراد قابل تصور نیست.

لغزش‌گاه‌هایی برای خواص

به عنوان مثال مردم هرگز درباره یک مرجع عالیقدر تصور نمی‌کنند که او شرب خمر کند، چون چنین تصوری درباره مرجع تقلید وجود ندارد لذا این پندار به وجود می‌آید که شیطان دیگر با این جماعت کاری ندارد و نمی‌تواند ایشان را فریب دهد اما امیرالمؤمنین در فرازهای واپسین عهدنامه این مطلب را مورد توجه قرار می‌دهد که فریب به هر کس توسط شیطان به اندازه و قدر او است، از همین جهت شخصیتی مانند مالک و یا هر انسان والامقامی نیز در معرض لغزش است هر چند نوع گناهی که این افراد ممکن است مرتکب شوند با گناهان دیگران متفاوت است. حضرت متذکر می‌شوند که شیطان حتی برای فردی مثل مالک نیز بزنگاه دارد و مترصد فرصت است تا از آن بزنگاه حمله نماید: فإِنَّ ذلک مِن اَوثَقِ فُرَصِ‌الشیطان.

پایان پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: حکومت علوی عهدنامه مالک اشتر حکمرانی شایسته

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۴۹۴۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

طعنه سنگین روحانی به شورای نگهبان و دولت؛ باید حسرت انتخابات کشور‌های همسایه را بخوریم!

روحانی رمز توفیق برجام را حمایت ۸۰ درصدی مردم از آن عنوان کرد و گفت: تکیه‌گاه ما در مذاکرات برجام مردم بودند. در تمام نظرسنجی‌ها حتی نظرسنجی‌هایی که مخالفین دولت انجام دادند، نشان می‌داد ۸۰ درصد مردم موافق مذاکرات برجام بودند.

به گزارش سایت رسمی رئیس جمهور سابق ایران، حسن روحانی در جلسه دوره‌ای خود با وزیران و معاونان رئیس‌جمهور در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، با تأکید بر اینکه اگر مردم از حکومت فاصله گرفتند، اداره جامعه سخت خواهد بود، افزود: ما در دولت دوازدهم با مشکلات ویژه‌ای روبه‌رو بودیم. گویا داعش و ترامپ و کرونا کافی نبود که اقداماتی هم در داخل شد تا دولت را زمین بزنند. در طول ۴ سال دولت دوازدهم به مردم گفتند اگر ما بیاییم مسائل شما را در کوتاه‌مدت حل می‌کنیم. در اقتصاد و سیاست و سیاست خارجی به مردم قول دادند، گفتند برجام دولت قوی می‌خواهد. اما ضربه کاری میزان مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰ پس از انتخابات کم‌رمق مجلس در سال ۱۳۹۸ بود. وقتی مردم کنار زده می‌شوند و در امور کشور مشارکت ندارند، چطور می‌خواهند مشکلات را حل کنند؟

او رمز توفیق برجام را حمایت ۸۰ درصدی مردم از آن عنوان کرد و گفت: تکیه‌گاه ما در مذاکرات برجام مردم بودند. در تمام نظرسنجی‌ها حتی نظرسنجی‌هایی که مخالفین دولت انجام دادند، نشان می‌داد ۸۰ درصد مردم موافق مذاکرات برجام بودند. چون اکثریت مردم پشتوانه برجام بودند، این قانون به تصویب رسید وگرنه نمی‌گذاشتند برجام تحقق پیدا کند. وقتی ۷۳ درصد مردم در انتخابات حضور پیدا کردند معلوم است از دولت منتخب حمایت می‌کنند، وقتی مشارکت زیر ۵۰ درصد شد، مشخص است چه مشکلاتی پیدا می‌کنیم؟ روزی در منطقه افتخار می‌کردیم انتخاباتی با ۸۰ و ۸۴ درصد مشارکت برگزار می‌کنیم، حالا باید حسرت انتخابات کشور‌های همسایه را بخوریم.